Bộ tía mã di truyền là tụ họp 3 nucleotide ngay lập tức nhau bên trên phân tử axit nucleic đem vấn đề về amino acid và tiến bộ trình dịch mã.[1][2]
Đây là thuật ngữ nằm trong nghành nghề dịch vụ DT học tập phân tử, nhập giờ Anh thuật ngữ này là triplet genetic code, thông thường được gọi tắt là "triplet code" (mã cỗ ba),[3][4] hoặc giản dị không dừng lại ở đó là "code" (mã) hoặc "codon" (đơn vị mã) hoặc "triplet" (bộ ba).[5][6][7] Tập ăn ý những cỗ tía tạo nên trở thành mã DT (genetic code).[8]
Tổng quan[sửa | sửa mã nguồn]
Nội hàm và nước ngoài diện[sửa | sửa mã nguồn]
Nội hàm của thuật ngữ này dùng để làm chỉ "mã di truyền" (genetic code) bao gồm tía vật thể nằm trong loại (triplet) là tía nuclêôtit; nước ngoài diện của thuật ngữ chỉ "3 vật thể nằm trong loại" ở đó là 3 nuclêôtit với chứa chấp vấn đề DT.[3]
Ví dụ[sửa | sửa mã nguồn]
Hai người nọ ham muốn viết lách thư kín đáo, quy ước với nhau: chữ A là số 001, chữ B là số 002, chữ C là số 003 v.v. Người tao nói: chữ A được mã hóa vày số 001, chữ B là số 002 v.v. Vậy:
Xem thêm: bài 16 trang 51 sgk toán 9 tập 1
- Đây là loại mật mã ngay số, từng đơn vị chức năng mã (codon) bao gồm 3 chữ số nên gọi là mã cỗ tía (triplet).
- Nếu ham muốn viết lách kể từ "CA", cần thiết đem trở thành số "003 001", thì đấy là mã hóa (encode).
- Muốn gọi thư, người nhận tra tự điển, đem từng đơn vị chức năng mã trở thành một chữ, tức là giải mã (decode), nhờ cơ sản phẩm số quy đổi trở thành kể từ nắm rõ - này là dịch mã (translation).[9]
Các loại cỗ ba[sửa | sửa mã nguồn]
Trong quy trình nghiên cứu và phân tích Sinh học tập phân tử ở bậc phổ thông, nên phân biệt (dù ko bắt buộc) những khái niệm: mã gốc, mã với nghĩa, mã phiên và đối mã.
- Mã gốc là mã DT bên trên mạch gen được sử dụng thực hiện khuôn nhằm tổ hợp đi ra mRNA.[5] Mạch này nhập DT học tập phân tử gọi là mạch đối nghĩa (antisense strand),[10] nên còn nói theo cách khác mã gốc là mã đối nghĩa.
- Mã với nghĩa là cỗ tía bên trên mạch gen bổ sung cập nhật với mạch mã gốc.[10] Mã này đem vấn đề về amino acid, tuy nhiên lại ko nên là khuôn tổ hợp mRNA.
- Mã phiên là mã của mRNA, phân bổ bên trên chuỗi mRNA (RNA thông tin), được đưa đến nhập quy trình phiên mã.
- Đối mã là cỗ tía của tRNA dùng để làm khớp với mã phiên của mRNA ứng, kể từ cơ tRNA lời giải trở thành amino acid tuy nhiên tạo ra bạn dạng dịch (chuỗi pô-li pep-tit). (Xem sơ đồ gia dụng ví dụ hóa mối liên hệ DNA→mRNA→Prô-tê-in).
- Codon và triplet là nhì định nghĩa ở Sinh học tập phân tử với nội hàm như nhau, nhập cơ "codon" là 1 trong đơn vị chức năng mã, còn "triplet" là 1 trong tụ họp tía vật thể kiểu như nhau (như tía trẻ em đồng sinh thì cũng gọi là triplet). Tuy nhiên với người sáng tác lại quy ước: "côđon là cỗ tía của RNA, còn triplet là cỗ tía của DNA mã hoá".[5]
Lược sử[sửa | sửa mã nguồn]
- Sau khi quy mô DNA được mày mò và công tía năm 1953,[7] những mái ấm khoa học tập tuy nhiên hầu hết là Francis Crick và James Dewey Watson đang được fake thuyết rằng: DNA mã hóa RNA, còn RNA mã hóa prôtêin kể từ cơ Đặc điểm của khung hình được tạo hình.[11] Giả thuyết này được tóm lược vày sơ đồ gia dụng tuy nhiên lúc bấy giờ, học viên trung học tập nào thì cũng biết, trình bày lên tầm quan trọng trung tâm nhập chế độ DT là thuộc sở hữu DNA, tuy nhiên ko nên là prôtêin như lúc trước cơ khẳng định:
DNA → RNA → Protein → Tính trạng.
Sơ đồ gia dụng này sẽ là một trong mỗi nền tảng của luận thuyết trung tâm (central dogma) trình bày bên trên.[12]
Từ sơ đồ gia dụng, rất có thể tế bào mô tả là: Mã gốc → Mã phiên → Bản dịch.
Xem thêm: cách xem tin nhắn thu hồi trên messenger
- Theo chủ yếu Crick, thì George Gamow là kẻ trước tiên giả thiết từng đơn vị chức năng mã DT (codon) là 1 trong cỗ tía (triplet).[13] Sau cơ, Marshall Nirenberg và Heinrich J. Matthaei là những người dân trước tiên mày mò đi ra thực chất của một đơn vị chức năng mã (codon) nhập năm 1961.[7], [14] Đến năm 1964, bảng mã DT được công tía bên trên tập san Nature, nhập cơ 64 cỗ tía của mRNA được xác lập nhờ M.W. Nirenberg nằm trong tập sự và H.G. Khorana, được trao giải Nobel 1968.[15] Thành tựu này đỡ đần ta hiểu rằng: từng đơn vị chức năng mã (codon) bao gồm một cỗ tía (triplet) nucleotide. Các mày mò tiếp theo sau về cấu hình và công dụng của tRNA (RNA vận chuyển) hầu hết bởi công huân của Alex Rich và Don Caspar (ở Boston), của Jacques Fresco và tập sự (ở Princeton) và một group những mái ấm khoa học tập Anh ở King's College Luân Đôn. Năm 1965, Robert W. Holley nằm trong Đại học tập Cornell đang được công tía kết cấu của tRNA, rồi theo thứ tự là trở thành tựu kết tinh ranh tRNA nhờ Robert M. Bock; sau cùng được xác nhận vày những nghiên cứu và phân tích tinh ranh thể học tập nhờ tia X nhập năm 1974 vày nhì group song lập nhau bao gồm Alexander Rich và Kim Sung-Hou, còn group cơ bởi Aaron Klug hàng đầu.[16] Nhờ vậy tuy nhiên tao hiểu rằng tRNA với đối mã (anticodon) và cấu hình 3 chiều của chính nó. Như vậy, theo gót sơ đồ gia dụng của luận thuyết trung tâm, DNA đem mã gốc sẽ tiến hành quy đổi trở thành mã phiên của RNA vấn đề, rồi mã phiên này được RNA vận đem với đối mã tuy nhiên lời giải này trở thành a-xit a-min ứng nhập quy trình dịch mã, kể từ cơ tính trạng tạo hình.
Tóm tắt[sửa | sửa mã nguồn]
- Trong Di truyền học tập tân tiến, từng đơn vị mã gọi là codon (phiên giờ Việt: cô-đon,[5] phiên âm Quốc tế: /ˈkəʊdɒn/).[17]
- Mỗi codon (đơn vị mã) DT bao gồm một triplet (phiên giờ Việt:tơ-ri-pơ-lit, phiên âm Quốc tế: /ˈtrɪplɪt/), tức là bộ ba nucleotide ngay lập tức nhau bên trên phân tử acid nucleic đem vấn đề về dịch mã.[18]
- Nếu cỗ tía này ở DNA hoặc ở mạch mRNA thì gọi là đơn vị chức năng mã (codon) hoặc là cỗ tía (triplet), ko phân biệt nhau. Nhưng nếu như cỗ tía này ở tRNA gom nó lời giải thì gọi là đối mã (anticodon, phiên âm giờ Việt: an-ti-cô-đon,[5] phiên âm Quốc tế: /ˌantɪˈkəʊdɒn/).[19]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Mã DT.
- Khung gọi mã.
Bình luận